تاریخچه سیستم های اطفاء حریق
شاید بتوان لئوناردو داوینچی را اولین مخترع سیستم های اطفاء حریق در دنیا
دانست سیستمی که او طراحی کرده بود در زمان بروز آتش سوزی خساراتی بسیار
بیشتر از خسارت آتش سوزی به بار آورد .
در سال ۱۷۲۳ آمبروز گادفری ، اولین سیستم خودکار موفق را خلق کرد او از باروت
برای رهاسازی مخزنی مملو از سیال اطفا حریق استفاده نمود .
کپسول آتش نشانی قابل حمل در سال ۱8۱۳ توسط جرج ماندبای ابداع شد که به
صورت آب جهت دار به کار برده می شد. این نخستین ایده اطفای حریق متاسفانه با
خسارت و یخ زدگی همراه بود که به ابداع آبپاش اتوماتیک اطفای حریق )افشانک
سقفی اتوماتیک( توسط هنری اس. پارمالی منجر شد. ابداع وی وظیفه حفاظت از
کارخانه پیانو سازی اش را برعهده داشت که به قبل از اختراع اتومبیل مربوط می شود.
نخستین آب پاش ها از تحریک حرارتی برخوردار بودند. اسپرینکلرها به سیستم لوله
کشی آب تحت فشار متصل بودند و یک عامل ذوبی یا انفجاری داشتند. وقتی دمای
آن ها تا یک حد معین افزایش می یافت )معموال ۱60درجه فارنهایت( عمل می کردند.
آب از طریق آب پاش به طور مستقیم بر روی منبع حرارتی پاشیده می شد. امروزه
سر آب پاش ها تقریبا ظرف یک دقیقه فعال می شوند. سیستم آبپاش اطفای حریق
برای کنترل کردن آتش تا زمان رسیدن نیروهای کمکی سازمان آتش نشانی طراحی
شد. ایمنی تمام این سیستم ها، در دهه ۱9۲0 توسط یک محرک موتوری بهبود یافت.
امروزه این آب پاش ها را با اسپرینکلر رپیدراپ، اسپرینکلر مخفی، اسپرینکلر پایین
زن، اسپرینکلر باالزن، اسپرینکلر دیواری، اسپرینکلر واکنش سریع و … می شناسند.


در سال ۱9۲۲ تجهیزات آتش نشانی همانند کالسکه به اسب بسته می شد.
آتش سوزی کلوپ شبانه در ۲8 نوامبر ۱94۲ در بوستن آمریکا با 490 کشته و تعداد
زیادی مجروح همراه بود. آتش سوزی دو هتل شیکاگو و آتالنتا در سال ۱946 با
۱8کشته همراه بود. مردم به تدریج با ضرورت نصب سیستم های حفاظت در برابر آتش
ساختمان ها آشنا شدند.
پس از آتش سوزی های ۱946 ،آیین نامه ها نصب سیستم های اسپرینکلر اطفای حریق
را در ساختمان ها ضروری دانستند
دهه های پس از جنگ جهانی دوم با آیین نامه های ساختمانی و بهبود سیستم های
آبپاش روبه رو شد. سیستم های آب پاش در کارخانجات به یک واقعیت تبدیل شدند.
این سیستم ها با پذیرش عمومی و کاهش هزینه های نصب مواجه شدند. معرفی
لوله های نازک در سال ۱9۷۳ باعث کاهش شدید هزینه نصب سیستم های آبپاش شد
که اگر هم زمان با ساخت ساختمان نصب می شدند، هزینه نصب به میزان زیادی
کاهش می یافت. درحالیکه ابداع پارمالی باعث نجات جان انسان و کاهش آسیب های
آتش سوزی شده است، امروزه از وسایل گوناگونی برای نجات جان انسان ها استفاده
می شود.
یک شرکت بیمه در تحقیق ۱0 ساله خود بیان می دارد که 8۳ ٪آتش سوزی ها توسط۱0 اسپرینکلر کنترل می شوند.50 الی 60 %آتش سوزی ها توسط ۳ اسپرینکلرخاموش و ۳۷ ٪آن ها توسط یک اسپرینکلر قابل کنترل است.آمارها نشان می دهند که سیستم های آبپاش اطفای حریق موثرترین وسیله برایحفاظت از سازه هاوساختمانها در برابر آتش است. طراحی موثر مهندس حفاظت در برابر آتش به عنوان یک سالح ایمنی عمومی در نظر گرفته می شود.
تعریف سیستم اطفاء حریق
بر مبنای ضوابط و دستورالعمل های خاص طراحی و نصب گردیده است و هدف از
اجرای آن، اطفا حریق در مراحل اولیه وقوع، جلوگیری از گسترش آتش سوزی،
کاهش تلفات جانی و خسارات مالی بصورت اتوماتیک، نیمه اتوماتیک و یا دستی
توسط متصرفین و همچنین نیروهای عملیاتی سازمان آتش نشانی می باشد.
طبقه بندی سیستم های اطفائی
سیستم های اطفاء حریق از نظر عملکرد
سیستم های اطفا حریق اتوماتیک، نیمه اتوماتیک و یا دستی
سیستم های اطفاء حریق از نظر مواد اطفائی :
سیستم های اطفا حریق آبی
سیستم های اطفا حریق گازی
سیستم های اطفا پودری
سیستم های اطفا حریق کف

سیستم اطفا اتوماتیک آبی اسپرینکلر
راه اندازی گردد، لیکن در هر صورت بایستی دارای مشخصاتی از نظر دبی، فشار و
سطح پوشش دهی باشد که بتواند در مواقع حریق بطور کامل روی سطوح مورد نظر
پاشیده شود و نقاط کور در عمل پاشش وجود نداشته باشد.
انواع سیستم اطفاء مبتنی بر آب :
سیستم تر
سیستم خشک
سیستم جریان آزاد
سیستم نیمه آزا
سیستم تر : این سیستم دارای فشار الزم به صورت دائم می باشد و افشانه های اتوماتیک در موقع حریق مسیر را برای پاشش باز می نمایند. در دهانه افشانه ها در این شبکه یک حباب شیشه ای وجود دارد که هنگام باال رفتن دما در اطراف آن، بیش از حد تحمل حباب، می شکند و باعث آزاد شدن مسیر جریان آب می شود. سیستم خشک : در این سیستم در حالت عادی، شیر جریان آب توسط فشار هوا، یا نیتروژن بسته است و عمل کردن یک یا چند افشانه اتوماتیک که حساس به دما می باشند باعث باز شدن شیر آب می شود. در صورتی که فشار منبع آب به صورت ثقلی تامین نشود، باید در سیستم یک کلید اتوماتیک حساس به فشار در مسیر تعبیه شده باشد تا در موقع الزم پمپ های آب را روشن نماید. در مواقعی که احتمال افت فشار آب شبکه نیز وجود دارد وجود کلید اتوماتیک و پمپ کمکی الزم می باشد. سیستم اطفا اتوماتیک آبی )اسپرینکلر( سیستم جریان آزاد : این سیستم از یک سری افشانه هایبا دهانه آزاد )باز( تشکیل شده است که شیر اصلی در هنگام نیاز توسط سیستم کاشف یا به صورت دستی باز شده و جریان برقرار می شود. به این روش راه اندازی، نیمه اتوماتیک می گویند. سیستم نیمه آزاد: در این سیستم که شبیه نوع جریان آزاد است ولی از افشانه های اتوماتیک استفاده شده است پشت افشانه ها مقدار محدودی فشار نیز وجود دارد و هنگامی که سیستم کشف حریق شیر اصلی جریان را باز می کند فقط افشانه هایی عمل می کنند که قبالً توسط گرما فعال باشند